Панічная атака – гэта эпізод выражанага дыскамфорту або страху, падчас якога раптам з’яўляюцца, як мінімум, чатыры з ніжэй пералічаных сімптомаў:
- выяўленае сэрцабіцце;
- патлівасць;
- дрыжыкі;
- адчуванне духаты або недахопу дыхання;
- адчуванне ўдушша;
- боль у грудзях;
- млоснасць або іншыя страўнікава-кішачныя сімптомы;
- галавакружэнне;
- непрыемныя цялесныя адчуванні;
- дрыжыкі або прыліў крыві да твару;
- адчуванне нерэальнасці або адчуванне адасобленасці ад самога сябе;
- страх згубіць кантроль або сысці з розуму;
- страх смерці.
Псіхічныя расстройствы, пры якіх могуць адзначацца панічныя атакі:
- розныя фобіі (у тым ліку і сацыяльныя);
- дэпрэсія;
- сіндром адмены псіхаактыўных рэчываў (алкаголю, наркотыкаў);
- і іншыя.
Уласна панічнае расстройства заключаецца ў з’яўленні паўторных, невытлумачальных псіхічных нападаў. Людзі, якія пакутуюць ад панічнага расстройства, як мінімум на працягу месяца турбуюцца пра паўтарэнні атакі або аб магчымых наступствах такой (напрыклад, смерць, аўтамабільная аварыя, няздольнасць выконваць свае абавязкі). Асобы, якія пакутуюць ад панічнага расстройства, часта звязваюць свае напады з пэўнымі сітуацыямі (такія, як знаходжанне ў дарожнай пробке ці ў натоўпе) і могуць напаўняць будучыя панічныя атакі чаканнем траплення ў такую сітуацыю. Яны могуць пачаць пазбягаць тых сітуацый, якія, на іх думку, здольны выклікаць з’яўленне панічных нападаў. У многіх выпадках панічнага расстройства атакі з’яўляюцца раптоўна, без якога-небудзь правакацыйнага фактару.
Як эфектыўна лячыць панічнае расстройства?
Найбольшую выніковасць у лячэнні панічных атак дае спалучэнне медыкаментознай тэрапіі і псіхатэрапіі.
Бензадыазепіны з хуткім пачаткам дзеяння (такія, як альпразалам) падыходзяць для хуткага зніжэння інтэнсіўнасці панічных сімптомаў. Прэпараты з больш павольным пачаткам дзеяння і больш доўгім перыядам паўраспаду (такія, як клоназепам) могуць быць пераважныя для прафілактыкі панічных нападаў у будучыні – асабліва, калі яны прымаюцца рэгулярна, згодна з устаноўленым рэжымам. Антыдэпрэсанты новага пакалення (флуаксетын, сертралiн, параксетын і іншыя) таксама эфектыўныя і маюць перавагу перад ТЦА з прычыны лепшай пераноснасці.
Адна толькі медыкаментозная тэрапія ўжываецца ўсё радзей. Устаноўлена, што частата рэцыдываў пасля адмены прэпарата перавышае 50%. Хоць прэпараты выразна зніжаюць частату атак і цяжар сімптомаў, яны не асабліва эфектыўныя для памяншэння верагоднасці развіцця трывожнага прадчування ці фабiчнага пазбягання. Для купіравання падобных (часцяком найбольш декампенсуючых) аспектаў панічнага растройства асабліва падыходзіць кагнітыўнай-бiхевiаральная тэрапія (КБТ).
КБТ ўяўляе сабой звычайна кароткатэрміновую псіхатэрапію, якая ўключае ў сябе практыкаванні на рэлаксацыю з вывучэннем катастрафічных і парушаных разумовых працэсаў. Пацыенты навучаюцца змяняць дадзеныя працэсы, што дапамагае паменшыць трывожнае прадчуванне. Затым яны паступова падвяргаюцца ўздзеянню сітуацый, звязаных з з’яўленнем панічных атак, з мэтай пагасіць іх трывожны адказ і паменшыць фабiчнае пазбяганне. КБТ дапамагае людзям паспяхова зніжаць дозу такіх прэпаратаў, як бензадыазепіны, без неадкладнага рэцыдыву сімптомаў, такім чынам, паляпшаючы вынік лячэння ў цэлым. Калі ў пацыента ўзнікае рэцыдыў сімптомаў, то для абмежавання цяжару і працягласці рэцыдыву часта падыходзіць кароткі напамін тэхнік КБТ.
Важна памятаць, што, нягледзячы на прыведзеныя тут звесткі, варта ўлічыць іх агульны характар. Выбар спосабу тэрапіі, канкрэтнага лекавага прэпарата лепш даверыць дасведчанаму адмыслоўцу ў галіне псіхічнага здароўя. Трэба памятаць, што лячэнне панічнага растройства павінна быць доўгім, каб не толькі ліквідаваць панічныя атакі, але і папярэдзіць іх рэцыдывы, дамагчыся стабілізацыі стану.