Менінгакокавая інфекцыя – сустракаецца паўсюдна, часцей са снежня па май месяц, паражае ў асноўным дзяцей, асабліва першага года жыцця, але магчымы захворваннi і ў дарослых.
Узбуджальнік інфекцыі (менінгакок) перадаецца паветрана-кропельным шляхам ад хворага або бактэрыяносьбіта здароваму чалавеку падчас кашлю, чхання, гутаркі або пры пацалунку, пранікае ў слізістую абалонку насаглоткі і размнажаецца ў ёй. Некаторыя пры гэтым становяцца носьбітамі менінгакока, вылучаючы іх у навакольнае асяроддзе.
Колькасць «здаровых» носьбітаў у сотні разоў перавышае колькасць хворых.
Захворванне ўзнікае праз два-тры дні ад моманту заражэння. У залежнасці ад ступені і цяжару працякання хваробы адрозніваюць дзве клінічныя формы менінгакокавай інфекцыі: лакалізаваную (запаленне слізістай абалонкі носа i глоткі – назафарынгіт) і генералізаваную (пры трапленні менінгококка ў кроў).
Лакалізаваная форма інфекцыі
(назафарынгіт):
- востры пачатак захворвання;
- сухасць у роце і частая патрэба ў піцце;
- пяршэнне і боль у горле пры глытанні, насмарк, кашаль;
- ацёчнасць задняй сценкі насаглоткі;
- галаўны боль;
- субфебрыльная тэмпература (37-37,9°С).
Выздараўленне наступае праз 5-7 дзён.
Генералізаваная форма інфекцыі:
- рэзкае пагаршэнне самаадчування;
- моцная, часам нясцерпны галаўны боль, болі ў цягліцах і суставах;
- шматразовая ірвота і з’яўленне гемарагічнага сыпу на нагах, ягадзіцах, тулаве;
- выразная інтаксікацыя арганізма (смага, бледнасць і сухасць скурных пакроваў, абкладання языка, адсутнасць апетыту);
- парушэнне ў дзейнасці сэрца, зніжэнне артэрыяльнага ціску;
- у дзяцей – магчымыя сутаргі, дрыгаценне канечнасцяў.
Пры цяжкай працяканнi захворвання паражаецца мозг і яго абалонкі (менінгіт або менiнгаэнцефалiт), можа развіцца менінгакокавы сэпсіс.
Менінгіт (запаленне мазгавых абалонак) узнікае праз 1-2 дні пасля пранікнення ўзбуджальніка ў арганізм і развіваецца на працягу 3-4 дзён.
Яго праявы:
- нарастаючы непакой, дзіця плача, скардзіцца на галаўны боль, яго раздражняюць святло, размовы, гукі;
- высокая тэмпература, якая можа кароткачасова зніжацца, што не варта лічыць прыкметай пералому ў працяканнi хваробы і адмаўляцца ад шпіталізацыі;
- дрымотнасць, кароткачасовыя сутаргi, рухальная турбота, узбуджэнне, асабліва ў дзяцей ранняга ўзросту;
- дрыгаценне век і канечнасцяў, асабліва, рук;
- паўтаральная iрвота (без млоснасці), не звязаная з прыёмам ежы ці лекаў (часам хвароба пачынаецца менавіта з iрвоты);
- падвышаная адчувальнасць скурных пакроваў, з-за чаго дзіця плача, калі да яго датыкаюцца;
- напружаны або пачынаючая выбухать вялікая крынічка ў грудных дзяцей.
Менiнгаэнцефалiт (запаленне рэчыва мозгу і мазгавых абалонак) характарызуецца працяглымі засмучэннямі свядомасці, сутаргавым сіндромам, парэзамi чэрапных нерваў і канечнасцяў, псіхічнымі растройствамi.
Закладам спрыяльнага зыходу захворвання з’яўляецца своечасовая шпіталізацыя хворага.
Менінгакокавы сэпсіс (заражэнне крыві) часта спалучаецца з менінгітам.
Для яго характэрна:
- раптоўны пачатак (млявасць, дрыжыкі, iрвота, павышэнне тэмпературы да высокіх лічбаў);
- сутаргi і страта свядомасці;
- з’яўленне сыпу (да канца першых сутак) у выглядзе зорачак няправільнай формы і рознай велічыні, ружовага, чырвонага ці пурпурнага колеру, якi мае тэндэнцыю да зьліцьця, на вонкавых паверхнях сцёгнаў, галёнак і плячэй, ягадзіцах, некалькі радзей – на тулаве і твары.
Рэшткавыя з’явы і ўскладненні пры менінгакокавай інфекцыі сустракаюцца часцей у хворых, лячэнне якіх пачалося ў пазнейшыя тэрміны.
Асабліва небяспечная маланкавая форма, калі хвароба развіваецца імкліва і смяротны зыход можа наступіць на працягу некалькіх гадзін.
Асаблівай увагі патрабуюць людзі:
- былыя ў кантакце з хворым;
- са скаргамі на раптам узніклы моцны галаўны боль, галавакружэнне, iрвоту, слабасць, дрыгаценне апушчаных век, рук, ўздрыгванне цела падчас ўспышкі менінгакокавай інфекцыі.
Пры своечасовай дыягностыцы і сучасных метадах лячэння менінгакокавая інфекцыя працякае спрыяльна, сканчаецца выздараўленнем без усялякіх наступстваў.
Меры прафілактыкі:
- неадкладнае зварот да ўрача пры падазрэнні на менінгакокавую інфекцыю;
- ранняя ізаляцыя і шпіталізацыя хворага менінгакокавай інфекцыяй;
- ізаляцыя членаў сям’і з падазрэннем на грып, ларынгіт, вострыя рэспіраторныя вірусныя інфекцыі;
- апрацоўка памяшкання і посуду з выкарыстаннем мыльна-содавых раствораў.
Прафілактычная вакцынацыя супраць менінгакокавай інфекцыі ў рэспубліцы не праводзіцца (мэтазгоднасць яе правядзення яшчэ недастаткова вывучана ў свеце).
Дзеці ў большай ступені, чым дарослыя, схільныя рызыцы заражэння менінгакокавай інфекцыяй.
Каб засцерагчы дзіця ад залішняга кантакту з іншымі людзьмі:
- гуляйце з ім толькі на адкрытым паветры;
- пазбягайце паездак з маленькім дзіцем у грамадскім транспарце і наведванняў тых месцаў, дзе адзначаецца вялікая цесната людзей (крамы, рынкі, цырульні, канцэртныя і кіназалы і інш.);
- праводзіце любыя ўрачыстасці, у тым ліку і звязаныя з нараджэннем немаўля, па-за кватэры – у рэстаране, сталовай і інш., т. е. у яго адсутнасць.
Часта крыніцай інфекцыі для дзіцяці становяцца самі бацькі або блізкія сваякі, якія, недаацаніўшы свой стан (недамаганне, ўяўную прастуджанасць), працягваюць за ім даглядаць, падвяргаючы дзіцяці смяротнай небяспекі.
Пры падазрэнні на захворванне выклікайце да дзіцяці ўрача на дом ці звяртайцеся ў паліклініку. Калі сімптомы хваробы нарастаюць вельмі хутка, выклічце «хуткую дапамогу» ці тэрмінова дастаўце дзіця ў шпіталь (пажадана ў суправаджэнні медработніка).
Па ўсіх узнікаючых пытаннях, якія датычацца прафілактыкі менінгакокавай інфекцыі, звяртайцеся па тэлефонах +375-162-23-88-78, +375-162-23-62-10.
Па матэрыялах ДУ “Брэсцкі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя”